پارسی طب مجله سلامت جسم و روان
تابستان به خصوص، برای خانواده‌هایی که فرزندان مدرسه رو دارند، فصل مسافرت و خستگی در کردن یک‌سال تحصیلی واستراحتی برای تجدید قوا و آماده شدن برای سال تحصیلی دیگر است و اما چگونه می‌توان در طول سفر که غذای روح فراهم می‌شود، با رعایت چند نکته ساده تغذیه‌ای سلامت جسم را تامین کنیم و سفری دلپذیر را تجربه نماییم.
§از آب شروع می‌کنیم که مایه حیات است، به‌این شرط که سالم باشد. در طول سفر حتما از آب معدنی استفاده کنید ویا اینکه قبل از حرکت و در منزل آب سالم را در چند بطری تمیز بریزید و در فریزر بگذازید تا یخ بزند. به‌این‌ترتیب در طول سفر، باذوب شدن تدریجی یخ این بطری‌ها، آب آشامیدنی خنک، سالم و گوارا در دسترس شما و سایر افراد خانواده قرار دارد. برای تهیه چای هم می‌توانید یک فلاسک آب‌جوش همراه ببرید و در طول راه از چای تمیز و مطمئن برای رفع حستگی و تمدد اعصاب استفاده کنید.
§برای شستن ظروف و لیوان‌های مورد استفاده در طول سفر هم از آبی که ازمنزل با خود آورده‌اید استفاده کنید. آب‌هایی که در طول مسیر به صورت نهر وچشمه جاری شده‌اند، اگر چه زیبا وبا صفا هستند، اغلب آلودگی میکروبی دارند ویا به انواع تخم انگل‌ها آلوده شده‌اند. ممکن است حتی، به دلیل سرازیر شدن فاضلاب‌های صنعتی، انوای آلودگی‌های شیمیایی را داشته باشند و سلامت بدن را به طور جدی به خطر بیندازند.
§ چه غذایی در طول سفر بخوریم؟
مطمئن‌ترین راه این است که غذای ساده‌ای در منزل تهیه کنید و در یک ظرف خنک با خودبردارید. غذایی که برای بین راه تهیه می‌کنید، نباید آبکی باشد.غذاهای آبکی مانند انواع خورش‌ها، سریع‌تر فاسد می‌شوند چون میکروب‌ها و باکتری‌ها در فضای مایع، محیط مناسب‌تری برای رشد وتکتیر دارند. غذاهای خشک مانند انواع کوکو‌ها (کوکوی سبزی، سیب زمینی )،، کتلت، شامی، انواع دلمه‌ها، انواع پلوها (عدس پلو، لوبیا پلو) همراه با گوجه فرنگی، کاهو وخیار تازه و لیمو‌ترش که خوب شسته شده‌اند، غذاهای مناسبی برای سفر هستند.
غذایی را که برای سفر آماده می‌کنید، در طول راه کاملا خنک نگهدارید.
غذاهایی مانند سالاد الویه، کالباس و سوسیس که سریع‌تر فاسد می‌شوند، برای سفر مناسب نیستند.
§ اگر مایل هستید صبحانه را در طول راه میل کنید، می‌توانید از منزل، پنیر، گوجه فرنگی، خیار و یا تخم مرغ آب‌پز وسفت و کمی مربا یا عسل به همراه یک فلاسک آب‌جوش برای چای با خودتان بردارید وبا نان محلی داغ و تازه نوش جان کنید. پنیر، سرشیر، خامه محلی اغلب از شیر پاستوریزه نشده تهیه می‌شود و مصرف آنها خطر ابتلا به بیماری تب مالت را به همراه دارد و یا ممکن است به دلیل کهنگی، خطر مسمومیت و اسهال و استفراغ را به دنبال داشته باشد. بهتر است از شیر محلی هم به دلیل پاستوریزه نشدن استفاده نشود.
§اگر مایل هستید در رستوران‌های بین راه غذا بخورید، به چند نکته توجه کنید:
به جای سالاد که احتمال آلودگی آن زیاد است، ماست بخورید. انواع آلودگی‌های انگلی و میکروبی با مصرف سبزی‌ها و سالاد آلوده به بدن منتقل می‌شود. یک راه ساده و مطمئن آن است که از منزل با خود گوجه فرنگی و خیار و لیمو‌ترش شسته شده همراه داشته باشید و در رستوران در کنار غذایی که سفارش می‌دهید، از گوجه فرنگی وخیار خرد شده خودتان استفاده کنید.
§به طور کلی مصرف سس مایونز و سایر سس‌های چرب از نظر تغذیه‌ای توصیه نمی‌شود. به‌خصوص در طول سفر از مصرف سس مایونز ویا سس‌های خامه‌ای خودداری کنید، می‌توانید با مخلوط ماست، آبلیمو، کمی نمک و فلفل و در صورت امکان کمی روغن زیتون یک سس سالم برای سالاد تهیه کنید.
§غذاهایی را در رستوران سفارش دهید که سس، ادویه و چاشنی زیاد نداشته باشند. گاهی ممکن است دررستوران‌ها به غذاهای کهنه و مانده مقدار زیادی سس و چاشنی اضافه کنند که تغیر رنگ و طعم نامطبوع ناشی از فساد غذا مشخص نشود.
§اگر کباب برگ ویا جوجه کباب سفارش می‌دهید، تاکید کنید که کاملا پخته شود تادرصورت وجود آلودگی اولیه، در اثر حرارت کافی از بین برود. کباب کوبیده وهمبرگر ویا هرغذای دیگری که دررستوران با گوشت چرخ کرده تهیه می‌شود، اغلب حاوی مقدارزیادی چربی است و به همین دلیل، احتمال فسادپذیری آن زیاد است. ضمن اینکه، این نوع غذاها اغلب آنقدر حرارت نمی‌بینند که به اصطلاح مغز پخت شوند. بنابراین احتمال آلودگی میکروبی و انگلی با خوردن این غذاها که خوب پخته نشده‌اند، زیاد است.
§در رستوران، حتما همراه با غذایی که میل می‌کنید، از ماست (کم چرب وپاستوریزه )، لیمو‌ترش و یا آبلیمو استفاده کنید. با مصرف اینها، دستگاه گوارش اسیدی می‌شود و در نتیجه، ازرشد وتکثیر میکروب‌ها در دستگاه گوارش و در نتیجه مسمومیت غذایی جلوگیری می‌شود.
§به جای نوشابه‌های گازدار،همراه باغذا دوغ کم نمک وبدون گاز سفارش دهید. نوشابه‌های گازدار حاوی مقدارزیادی قند هستند. یک قوطی ۳۰۰ میلی لیتری نوشابه درحدود ۲۸ گرم (تقریبا دو قاشق غذاخوری پر) شکر دارد و مقدار زیادی کالری واردبدن می‌کند که نتیجه‌اش اضافه وزن و چاقی است. ممکن است بگویید از نوشابه‌های بدون قند ویا رژیمی‌استفاده می‌کنیم، ولی باید بدانید که حتی نوشابه‌های بدون قند هم حاوی مقادیر زیادی فسفات هستند که از جذب کلسیم غذا که برای استحکام استخوان‌ها ضروری است، جلوگیری می‌کند و نتیجه‌اش در دراز مدت پوکی استخوان خواهد بود.
§مصرف انواع دسرهای خامه‌ای درطول سفر توصیه نمی‌شود چون ممکن است با شیر وخامه پاستوریزه نشده تهیه شده باشد ویا اینکه به علت کهنگی، فاسد شده باشد. اگر مایل به مصرف بستنی هستید، حتما از نوع پاستوریزه شده و کم چرب آن استفاده کنید.
§از خرید و مصرف نوشیدنی‌های محلی مانند آب زرشک، آب آلبالو و… و همچنین لواشک، تمبرهندی، آلوچه، در صورتی که بسته بندی نشده و کد بهداشتی و پروانه ساخت از وزارت بهداشت ندارند، خودداری کنید. انواع آلودگی‌های انگلی با خوردن این نوع موادغذایی غیربهداشتی ممکن است به بدن منتقل شود.
§درطول راه، به عنوان تنقلات، مقداری آجیل مانند نخودچی، کشمش، خرما، انجیر خشک، گردوبادام، پسته و فندق کم نمک و یا تخمه‌های کم نمک به همراه داشته باشید. این تنقلات بسیار سالم‌تر و کم ضررتر از چیپس، پفک و نوشابه‌های گازدار هستند. از خرید و مصرف چیپس‌هایی که به صورت فله عرضه می‌شوند، خودداری کنید.این نوع چیپس‌ها اغلب حاوی مقدار زیادی نمک و روغن است و ممکن است روغن مورد استفاده در تهیه آنها کیفیت مطلوبی نداشته باشد، به این دلیل، مصرف آنها حتی می‌تواند سرطان‌زا باشد. درباره مضرات پفک نیز بسیار شنیده‌اید. به خصوص در تغذیه کودکان، پفک به چند دلیل جایگاهی ندارد. نمک آن، ذائقه کودک را به غذاهای شور عادت می‌دهد و اغلب تمایل به خوردن غذاهای شور زمینه را برای ابتلا به فشار خون و بیماری‌های قلبی عروقی در بزرگسالی فراهم می‌کند. اغلب با خوردن پفک، فرزند شما دچار سیری کاذب می‌شود و از خوردن غذای اصلی خودداری می‌کند که نتیجه‌اش اختلال در رشد و بروز کمبود انواع ریزمغذی‌ها مانند کمبود آهن، کمبود روی، کمبود ویتامین آ و سایر ویتامین‌ها است. مواد افزودنی ونگهدارنده‌هایی که به انواع تنقلات صنعتی اضافه می‌شود، زمینه آلرژی را در افراد مستعد تشدید می‌کند.
§ فست‌فودها برای سفر خوب هستند؟
بچه‌ها علاقه وافری به خوردن کالباس و سوسیس دارند و به این دلیل، خانواده‌ها در طول سفر برای اینکه هم غذای مورد علاقه فرزندان را فراهم کرده باشند و هم وقت زیادی صرف تهیه غذا نکنند، کالباس و گوجه فرنگی و خیار شور را به عنوان غذای بین راه انتخاب می‌کنند. احتمال فسادپذیری کالباس زیاد است بنابراین برای سفر توصیه نمی‌شود.
§بسیاری از افراد مایل هستند در طول مسیر، بساط پختن کباب و جوجه کباب برپا کنند که غذای سالم، مطبوع و با کیفیتی خورده باشند. در این‌باره به نکات ذیل توجه داشته باشید:
§گوشت و مرغ را از منزل در ظرف یخ گذاشته و دقت کنید در طول راه و پیش از کباب کردن، کاملا سرد نگهداری شود.
§از گوشت‌هایی که در هوای آزاد آویزان شده به فروش می‌رسند، به خصوص در فصل تابستان استفاده نکنید. به دلیل هوای گرم، انواع میکروب‌ها و تخم انگل‌ها با مصرف این گوشت‌ها که ممکن است خوب هم پخته نشده باشند، به بدن منتقل می‌شود.
§درموقع تهیه کباب وجوجه کباب، مواظب باشید که تمام قسمت‌های آن و به خصوص داخل آن به‌طور کامل حرارت دیده و به خوبی پخته شود تا در صورت وجود آلودگی احتمالی، با پختن از بین برود. کبابی که خوب پخته شده باشد، قهوه‌ای رنگ است و اگر قسمت داخل کباب هنوز قرمز رنگ است، به‌این معنی است که پخته نشده و آلودگی احتمالی آن از بین نرفته است که نتیجه اش مسمومیت غذایی همراه با اسهال، استفراغ، دل درد ودل پیچه خواهد بود.
§گوشت ماهی در هوای گرم حساس‌تر است و سریع‌تر فاسد می‌شود. اگر از سلامت ماهی مطمئن نیستید، بهتر است در طول سفر از آن استفاده نکنید.
