بهداشت دهان و دندان

راه هایی برای داشتن لبخندی سفیدتر

دندان ها به مرور زمان و با افزایش سن، رنگ می گیرند، همچنین بعضی از غذاها، نوشیدنی ها، دهانشویه ها و داروها نیز باعث تغییر رنگ دندان ها می شوند. در ادامه به راه هایی ساده برای داشتن دندان ها و لبخندی سفید اشاره می شود:

سفید کننده های خانگی

شما می توانید تغییر رنگ های سطحی را خودتان بردارید. تعدادی از محصولات سفید کننده شامل “کیت های سفید کننده دندان”، “نوارهای سفید کننده” و “خمیردندان های سفید کننده” توانایی از بین بردن رنگ های سطحی روی دندان را دارند. اما برای از بین بردن تغییر رنگ های عمقی تر که به ساختمان دندان نفوذ کرده اند باید به دندانپزشک مراجعه کنید.

“کیت های سفید کننده” برای درمان تغییر رنگ های جزئی، مانند تغییر رنگ ناشی از قهوه و چای موثرند.

“نوارهای سفید کننده” نیز نوارهایی بسیار نازک اند که با چشم به سختی دیده می شوند و برای تاثیرگذاری باید به مدت یک هفته و روزی ۵ دقیقه استفاده شوند.

استفاده از آن ها برای بیش از یک هفته توصیه نمی شود.

“خمیردندان های سفید کننده” نیز حاوی مواد شیمیایی و ذرات ساینده هستند که استفاده از آن ها برای بیش از یک هفته توصیه نمی شود.

راهکارهایی برای مبارزه با بوی بد دهان

• بوی بد دهان (Halitosis) مشکل بسیار شایعی است.
• بسیاری از افراد برای از بین بردن بوی بد دهان از آدامس های معطر و خوشبو کننده های مختلف استفاده می کنند. اما این راهکارها فقط راه حل هایی موقتی هستند و شما باید به فکر درمان اصلی و همیشگی این مشکل باشید.
• حلق، دهان و بینی حفره هایی هستند که باکتری ها می توانند در آن رشد کنند.
• همچنین شیار های روی زبان نیز خود محل مناسبی برای تجمع باکتری ها هستند.
• این باکتری ها، ترکیبات گوگرد داری از خود آزاد می کنند که منشا بوی بد دهان می باشند.
• بوی بد دهان می تواند نشانه بیماری های دیگری در بدن باشد که شما از وجود آن ها بی خبرید.
  – مانند: پوسیدگی دندانی، بیماری های لثه، بیماری های گوارشی، بیماری های تنفسی و …که باید به فکر درمان آن ها باشید.

در اینجا به یک سری راهکار های موثر برای از بین بردن بوی بدن دهان اشاره می شود:

۱- از خشک شدن حفره دهان تان جلوگیری کنید.

بزاق، دهان را از باکتری های ایجاد کننده بوی بد دهان پاک می کند و چنانچه دهان به هر علتی خشک شود، این باکتری ها فرصتی برای تجمع و ایجاد کردن بوی بد دهان می یابند و بوی بد دهان تشدید می شود. این دقیقا همان اتفاقی است که در موقع خواب برای همه ما اتفاق می افتد. زیرا در موقع خواب مقدار ترشح بزاق به حداقل می رسد.

۲- دندان ها و پشت زبان تان را مسواک بزنید.

• یکی از اساسی ترین راه ها برای از بین بردن بوی بد دهان، مسواک زدن و نخ دندان کشیدن به طور مرتب است.
• این کار باعث حذف ذرات غذایی و باکتری های موجود در حفره دهان می شود.
• برای از بین بردن ذرات غذایی موجود در بین دندان ها نیز باید هر بار پس از مسواک زدن، بین دندان هایتان را نخ بکشید.
• اگر به هنگام مسواک زدن روی زبان تان را هم مسواک بزنید، شیار های روی زبان را نیز از وجود این باکتری ها پاک می کنید.

۳- به طور مرتب به دندانپزشک تان سر بزنید.

دندانپزشک شما پوسیدگی دندانی، درگیری عصب دندان و بیماری های لثه شما را به موقع تشخیص داده و برای درمان آن ها اقدام می کند. بسیاری از این بیماری های دهان و دندان باعث بوی بد دهان می شود.

۴- خوراکی های ضد بوی دهان مصرف کنید.

بعضی خوراکی ها در از بین بردن بوی بد دهان نقش کمکی دارند مانند:

• شربت آبلیموی شیرین،
• سبزی یا عرق نعناع،
• لیمو ترش،
• شربت پرتقال و مرزه.

۵- به فکر درمان بیماری های تنفسی تان باشید.

یکی از نشانه های بسیاری از بیماری های بدن، بوی بد دهان است.

ابتلا به بیماری هایی مثل عفونت و التهاب مخاط بینی، سینوزیت، گلودرد چرکی و یا عفونت های دیگر دستگاه تنفسی می تواند عامل وجود بوی بد دهان باشد. شما در صورتی که مبتلا به این بیماری ها هستید نمی توانید با مسواک زدن و … از شر بوی بد دهان خلاص شوید و حتما بایستی برای درمان بیماری تنفسی تان به یک پزشک متخصص گوش و حلق و بینی مراجعه کنید.

۶- بیماری های گوارشی تان را درمان کنید.

• “هلیکوباکتر پیلوری” باکتری است که در معده زندگی می کند و موجب بیماری زخم معده می شود.
• اگر کسی دچار این بیماری باشد ممکن است بتوان آن را از بوی بد دهانش تشخیص داد.
• بیماری های دستگاه گوارش و اختلال در عملکرد کلیه و کبد هم می توانند از عوامل ایجاد کننده بوی بد دهان باشند.
• بنابراین اگر شما به طور دایمی مبتلا به بوی بد دهان هستید بهتر است با یک متخصص بیماری های داخلی مشورت کنید.

جایگزین های موقت برای مسواک و خمیر دندان

این روزها محققان دندانپزشکی به نتایج جالبی دست یافته اند.
آن ها می گویند بعضی مواد غذایی می توانند از پوسیدگی دندان ها جلوگیری کنند و در موارد اورژانس که دسترسی به مسواک و خمیر دندان ممکن نیست، می توانند جایگزین مسواک و خمیردندان شوند.

بعضی از این مواد غذایی که از پوسیدگی دندانی جلوگیری می کنند عبارتند از:

آجیل:

پس از مصرف غذا و تجزیه آن توسط باکتری های موجود در دهان، اسیدی تولید می شود که منجر به حل شدن مواد معدنی دندان و پوسیدگی دندانی می شود. ولی اگر شما پس از صرف غذا دسترسی به مسواک نداشتید، می توانید آجیل مصرف کنید. آجیل در دهان مواد قلیایی تولید می کند که اسیدهای حاصل از باکتری ها را خنثی می کند و از پوسیدگی دندانی جلوگیری می کند.

پنیر:

محققان دانشگاه نیوکاسل اعتقاد دارند که مصرف پنیر از پوسیدگی دندانی جلوگیری می کند. این محققان می گویند که بهتر است پس از هر وعده یا میان وعده غذایی، مقداری پنیر نیز مصرف شود تا اسید ناشی از باکتری ها را خنثی کند. این محققان همچنین توصیه می کنند که مصرف پنیر با گردو همراه باشد تا کاهش فسفر بدن بر اثر خوردن پنیر جبران شود.

آدامس:

جویدن آدامس سبب افزایش میزان ترشح بزاق در دهان می شود. این بزاق نقش شستشو دهنده دندان ها پس از غذا را بر عهده دارد و تکه ها و خرده های غذایی را از سطح دندان ها پاک می کند. همچنین بسیاری از آدامس ها حاوی مواد قلیایی هستند که اسید ناشی از باکتری های پوسیدگی زا را خنثی می کنند.

در ضمن آدامس های دارای فلوراید که جدیدا به بازار عرضه شده است خود باعث افزایش استحکام و مقاومت مینا در برابر اسید ها می شوند. قهوه، چای و سبزی های خشک: بوی بد دهان یکی از دلایلی است که خیلی ها برای رفع آن دست به دامان مسواک و خمیر دندان می شوند. اگر دسترسی به مسواک و خمیر دندان نداشتید، میتوانید یک فنجان قهوه یا چای بنوشید یا سبزی های خشک و معطر مانند نعناع را در بجوید، مولکول های خوش بویی که از این سبزی ها در دهان پراکنده می شود، دهان شما را خوشبو می کنند.

همچنین آدامس های اسانس دار نیز راهی برای از بین بردن بوی بد دهان هستند.

• بعضی از افراد هنوز هم از درمان های خانگی قدیمی برای سفید کردن دندان ها استفاده می کنند.
• استفاده از مخلوطی از جوش شیرین و خمیر دندان و مسواک زدن دندان ها با استفاده از این ترکیب می تواند موثر باشد.
• مواد غذایی که دندان ها را سفید تر می کنند
• بعضی از مواد غذایی مانند کرفس، سیب، هویج و گلابی در سفید کردن دندان ها موثرند.
• جویدن آدامس های بدون شکر هم بسیار مفید است.
• این مواد غذایی باعث تحریک ترشح مقادیر زیادی بزاق می شوند،
• این بزاق اضافی مانع از ایجاد پوسیدگی دندانی و تغییر رنگ ناشی از پوسیدگی دندان ها می شود.

مواد غذایی که باعث تغییر رنگ دندان ها می شوند

• بعضی از مواد غذایی باعث بد رنگ شدن دندان ها می شوند.
  – یک راه ساده برای اینکه بفهمیم کدام غذا دندان ها را رنگ می کند وجود دارد:
  – “هر غذایی که یک پارچه کتانی سفید را رنگ می کند باعث تغییر رنگ دندان ها هم می شود.”
• چای، قهوه، شربت های میوه، شاتوت، ذخال اخته، چغندر، شراب قرمز و نوشابه های انرژی زا نمونه هایی از موادی هستند که به مرور زمان و با استفاده طولانی مدت، باعث تغییر رنگ دندان ها می شوند. پیشنهاد می شود پس از مصرف این مواد دندانهایتان را مسواک بزنید و یا حداقل دندانهایتان را با آب بشویید.

سیگار و دخانیات

نیکوتین موجود در دخانیات باعث ایجاد تغییر رنگ های قهوه ای بر روی دندانها می شود که با مسواک زدن به سختی برداشته می شوند. سیگار کشیدن همچنین باعث بوی بد دهان، التهاب لثه و همچنین سرطان دهان می شود.

داروها

بعضی داروها مانند آنتی هیستامین ها، داروهای ضد افسردگی، دهانشویه های کلرهگزیدین و ستیل پریدینیوم و همچنین آهن و فلوراید اضافی نیز باعث تغییر رنگ دندانها می شوند. آنتی بیوتیک تتراسایکلین چنانچه در دوران حاملگی توسط مادر مصرف شود یا در سال های اولیه پس از تولد به کودک داده شود نیز باعث تغییر رنگ دائمی دندان می شود.

مسواک زدن و نخ دندان کشیدن

یک استراتژی ساده برای داشتن دندان هایی سفید و لبخندی درخشان این است که روزانه حداقل یک بار مسواک بزنید و نخ دندان بکشید. به این ترتیب از تجمع رنگ ها و ایحاد لکه بر بروی دندان های تان جلوگیری می کنید. برای گرفتن نتیجه بهتر می توانید بعد از هر وعده غذا و بعد از خوردن غذاهای دارای رنگدانه، مسواک بزنید.

شایع ترین اورژانس های دندانپزشکی و روش درمان و کنترل موقتی آن ها در خانه:

دندان درد:

چنانچه دندان شما فقط به غذاهای سرد یا داغ یا شیرین حساس است، با آب ولرم دهانتان را بشویید و با نخ دندان مواد غذایی بین دندان ها را پاک کنید و به آرامی دهانتان را با آب ولرم مسواک بزنید و در اولین فرصت برای ترمیم(پر کردن) دندان تان به دندانپزشک مراجعه کنید. اما اگر درد شما شدید است و یا همراه با تورم است، یک کیسه حاوی یخ (کمپرس سرد) را به مدت ۲۰ دقیقه روی گونه قرار دهید و به مدت ۲۰ دقیقه آن را بردارید.

این کار را متناوبا تا رسیدن به دندانپزشک تکرار کنید.

از گرما دادن موضع بپرهیزید. یک یا دو عدد آسپیرین بخورید. اگر نیمه شب است و به استراحت نیاز دارید، به هنگام خواب سعی کنید که سر شما بالاتر از بقیه بدنتان قرار گیرد و ترجیحا روی مبل یا صندلی به حالت نیمه نشسته بخوابید. قطعا نیازی به یادآوری بنده نیست و در اولین فرصت به دندانپزشک مراجعه خواهید کرد!

فرو رفتن جسم خارجی در بین دندان ها:

اگر جسم خارجی قابل رویت است آن را با پنس دندانپزشکی بیرون بیاورید ولی اگر قادر به دیدن آن نیستید سعی کنید که آن را با نخ دندان بیرون بیاورید. پس از بیرون آوردن جسم خارجی حتما آب را به شدت در دهانتان غرغره کنید تا باقیمانده اجسام خارج شوند. سعی نکنید که جسم خارجی را با جسم نوک تیز بیرون بیاورید. اگر عمق فرورفتگی جسم زیاد است و نمی توانید آن را خارج کنید به دندانپزشک مراجعه کنید.

زخم های سطحی دهان ناشی از تحریکات فیزیکی و شیمیایی:

این زخم های سطحی در سطح داخلی گونه، لثه و زبان به وجود می آیند.
ممکن است بر اثر گاز گرفتن گونه، مسواک زدن شدید، خوردن غذاهای داغ و یا تحریکات ناشی از براکت های ارتودنسی ایجاد شوند. یک محلول دهانشویه اکسیژنه با حباب هایی که ایجاد می کند باعث تمیز کردن زخم از خرده های مواد غذایی می شود. محلول Colgate Orabase Sothe-N-Seal نیز با پوشاندن سطح زخم باعث التیام و کاهش درد زخم می شود.

بیرون افتادن دندان از دهان:

• این اورژانس در کودکان بسیار شایع است.
• در صورت امکان دندان بیرون افتاده را پیدا کنید.
• آن را با سرم فیزیولوژی بشویید،
  – و آن را در یک لیوان شیر یا سرم فیزیولوژی،
  – یا بزاق خود بیمار قرار داده و سریعا به دندانپزشک مراجعه کنید.
• به هیچ عنوان سعی در تمیز کردن و لمس کردن ریشه دندان نکنید و آن را از ناحیه تاج دندان بگیرید.
• یک قطعه گاز استریل بر روی محل در دهان قرار دهید و به مدت ۵ دقیقه فشار دهید تا خون ریزی کاهش یابد.
• در بسیاری از موارد دندانپزشک با شستشوی مناسب محل، دندان را دوباره در محلش می کارد و در طولانی مدت دندان قابل نگهداری است.
• نکته طلایی برای نجات دادن جان این دندان، زمان است.
• اگر شما بتوانید کودکتان را در کمتر از ۳۰ دقیقه به یک کلینیک دندانپزشکی برسانید،
  – احتمال اینکه بتوان درمان موفقیت آمیزی برای این دندان انجام داد، بیش از ۹۰ درصد خواهد بود.

شکستن دندان:

• سریعا محل دندان مورد نظر را با سرم فیزیولوژی بشویید.
• یک کیسه حاوی یخ را بر روی موضع قرار دهید.
• اگر دندان دارای یک لبه تیز شده است که باعث آزار گونه و زبان می شود،
  – با پارافین یا در صورت امکان موم دندانپزشکی لبه تیز را بپوشانید و به دندانپزشک مراجعه کنید.

گاز گرفتن زبان یا گونه:

• یک گاز استریل را برای کنترل خونریزی به مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه با فشار نگه دارید.
• پس از قطع کامل خونریزی و ایجاد لخته، محل زخم را با سرم فیزیولوژی بشویید.
• اگر خونریزی کنترل نشد یک گاز استریل را با سرم خیسانده و در محل برای مدت ۳۰ دقیقه نگه دارید.
• اگر خونریزی غیر قابل کنترل بود باید سریعا به اورژانس بیمارستان مراجعه کنید.

چهار نکته مهم

1. مواد قندی تنها ماده مضر برای دندان ها نیستند. مواد ترش و اسیدی نیز باعث از بین رفتن مواد معدنی سطح مینای دندان می شوند.
2. مینای دندان سخت ترین ماده موجود در بدن است، اما ممکن است به راحتی بشکند.
   – خوردن قطعات یخ،
   – پاپ کورن،
   – ته دیگ سفت و سایر مواد غذایی سفت و سخت همانند خوردن سنگ است و باعث شکستن و لب پر شدن دندان ها می شوند.
3. فلوراید بیش از حد ممکن است برای دندان ها مضر باشد.
4. براکت های ارتودنسی دندان ها را نسبت به پوسیدگی مستعد تر می کنند.