انار کویر، یک درختچه با کاربردهای فراوان

 

قسمتهای وسیعی از سرزمین ما که در محدوده کویر مرکزی (دشت کویر و کویر لوت ) واقع شده دارای شرایط آب و هوایی خشک و نیمه گرمسیری است که کاشت اکثر محصولات باغی از نظر اقتصادی مقرون به صرفه نبوده و کشاورزان نیز رغبتی برای احداث باغها نشان نمی دهند. در نتیجه درخت انار می تواند در چنین شرایطی اهمیت خاصی داشته باشد.

  به همین دلیل در تمام استانهای کشور که در حاشیه کویر مرکزی قرار دارند کشت و کار انار از قدیم الایام به عنوان یک محصول اقتصادی رونق ویژه ای داشته است. بطوریکه سطح زیر کشت ,تنوع ارقام ,میزان رشد و باردهی درخت, کیفیت محصول و خبرگی کشاورزان و باغداران در امر کاشت, داشت و برداشت آن قابل توجه است.

شواهد موجود ,نوشته های مورخین و اثار به جا مانده و حک شده بر دیوارهای سنگی تخت جمشید همه گویای این واقعیت است که انار از میوه های بومی ایران بوده و پراکنش آن به سایر ممالک دنیا به مرور زمان توسط مبلغین مذهبی,تجار و جهان گردان صورت گرفته است.

انار علاوه بر اینکه در نواحی خشک و نیمه گرمسیری دارای رشد و باردهی خوبی می باشد, مقاومت آن به عوامل اکولوژیکی نیز بسیار زیاد است. برخی از مهمترین کاربردهای متداول و رایج این درختچه بومی به شرح زیر میباشد:

۱-مصرف تازه خوری انار :

– بیشترین میزان استفاده از میوه انار به صورت مصرف تازه می باشد.

۲-مصارف پزشکی انار :

– انار غنی از آنتی اکسیدانهای قوی پلی فنولیک(POLYPHENOL)، تانن(TANNINS، PUNICALAGINS) و (ANTHOCYANINS)  می باشد.

– الاژیک اسید ELLAGIC ACID موجود در اناراز بروز سرطان جلوگیری کرده و رشد تومورهای سرطانی را کند می سازد.

– انار برای سلامتی قلب و عروق، جلوگیری از تصلب شریانها و سکته ها، جلوگیری از پیری زودرس و آلزامیر و پیشگیری از سرطانها بویژه سرطان پروستات مفید است.

– آب انار خاصیت میکروب کشی و ضذ عفونی کنندگی دارد.

– یک انار معمولی ۴۰ درصد نیاز روزانه بدن به ویتامین C را تامین میکند. همچنین انار منبع خوبی از اسید فولیک، پتاسیم و آهن می باشد.

– کاهش فشار سیستولیک خون و کلسترول بد نیز از دیگر خواص انار می باشد.

– آنتی اکسیدان های موجود در انار ۳ برابر میزان آنتی اکسیدانهای موجود در چای سبز است.

– انار تشکیل پلاک عروق را تا ۳۰ درصد کاهش میدهد.انار میزان نیتریک اکساید بدن را نیز افزایش می دهد.

– انار خون ساز و تصفیه کننده خون است.

– انارعطش را برطرف کرده و خنک کننده است.

– انار برای درمان اسهال،آرتریت،زردی و بواسیر مفید است.

۳- انار و طب سنتی

– دم کرده پوست انار گلودرد را تسکین می دهد.

– انار قابض است بویژه پوست ریشه درخت و پوست میوه آن.

– جوشانده پوست ریشه درخت انار کرم معده را نابود می سازد.

– برای درمان اسهال ۳۰ گرم پوست انار را با ۳ گرم دارچین در یک لیوان آب بجوشانید و بصورت خنک میل کنید.

– برای رفع گرفتگی صدا ۳۰ گرم پوست انار را به همراه ۲ گرم زاج سفید جوشانده و غرغره کنید.

– برای رفع دل درد روی دانه های انار نمک و فلفل زده وآن را میل کنید.

– برای رفع تب یک لیوان آب انار را به همراه اندکی زعفران میل کنید.

– پوست انار را در زیر نور آفتاب خشک کرده و تبدیل به پودر کنید. سپس آن را با اندکی فلفل سیاه  و نمک مخلوط کرده و همراه با خمیر دندان، دندانها را مسواک بزنید. این مخلوط باعث سفید و درخشان شدن دندانها شده و برای سلامتی لثه ها نیز مفید است.

۴- دباغی:

– در شمال ایران و همچنین در دیگر کشورها از پوست انار که دارای مقدار زیادی تانن و پیگمانهای رنگی می باشد جهت ورز دادن چرم و دباغی استفاده می کنند.

۵- رنگرزی :

– پیگمانهای رنگی موجود در پوست انار نیز بیرای بدست آوردن رنگ ثابت و طبیعی حنایی, قهوه ای, زرد و قرمز مورد استفاده قرار می گیرد.

۶- آب انار :

– آب انار را می توان به صورت تازه به عنوان یک نوشیدنی دلچسب مصرف نمود.

۷- رب انار :

– از تغلیظ آب انار بدست می آید و می توان به صورت چاشنی در غذاهایی مانند آش انار, فسنجان, قلیه ماهیو … مورد استفاده قرار داد.

۸-فراورده های تبدیلی :

– اهمیت این بخش در کاهش ضایعات و افزایش بازار پسندی محصولات فراوری شده ای نظیر کنسرو, کنسانتره, شربت, آب و رب انار می باشد.

۹- چوب :

– چوب انار معمولا در صنایعی مانند نئوپان سازی , ورزالیت, ترمو تکنیک, فیبر سازی و چیپس چوب استفاده می گردد.

۱۰-کاربرد در فضای سبز :

– خصوصیات خاص این گیاه از جمله فرم , رنگ, گل , میوه و… از یک طرف ومقاومت به شرایط نامساعد محیطی از طرف دیگرباعث شده است که این درختچه خصوصا در فضاهای سبز مناطق کویری مورد اقبال خاصی قرار بگیرد.

آری برخی از امتیازات چشمگیر این درختچه که در بالا ذکر شد به همراه یاد اوری های مهمی که در آیات ۹۹ و ۱۴۱ سوره انعام و آیه ۶۸ سوره الرحمن آورده شده است, اشرف مخلوقات را بر استفاده بهینه از این یاقوت کویری بر می انگیزد.