اختلال رشد بچه عبارت است از ناتوانی شیرخواران یا کودکان از رشد و نموی طبیعی . این واژه تا زمانی استفاده می شود که تشخیص خاصی برای توجیه این ناتوانی پیدا نشده باشد. سن شایع این مسأله بین ۵-۱ سالگی است . تقریباً تمام کودکانی که این مشکل را دارند زیر ۵ سال هستند.
علایم شایع
قد، وزن ، و دور سر به طور طبیعی افزایش نمی یابند.
مهارت های حرکت کودک غالباً دیرتر از حالت طبیعی ظاهر می شوند. بعضی از این مهارت ها عبارتند از: ـ چرخیدن در تخت ـ نشستن ـ ایستادن و راه رفتن
ظهور مهارت های ذهنی و اجتماعی نیز غالباً به تأخیر می افتد. بعضی از این مهارت ها عبارتند از: ـ صحبت کردن ؛ رابطه اجتماعی ـ غذا خوردن بدون کمک ـ یادگیری اختیار ادرار و اجابت مزاج و رفتن به توالت
رشد و نموی طبیعی بسیار متغیر است ، بنابراین میزان تغییرات رشد و نمو در معاینات منظم کودک اهمیت بیشتری دارد.
علل
در بعضی از این کودکان ، علت بروز این حالت به مشکلات جسمی (معمولاً گوارشی یا مربوط به دستگاه عصبی ) برمی گردد.
در اکثر این کودکان ، علت درواقع مربوط به خود کودک نیست ، مثلاً عدم تغذیه صحیح کودک .
عوامل افزایش دهنده خطر
سوءتغذیه
بی تجربگی والدین
محیط عاطفی نامناسب (مثل عدم رسیدگی به بچه ، سوءرفتار با بچه ، یا طرد بچه )
بیماری مزمن (مثل نارسایی کلیه یا عفونت مزمن )
بیماری های ژنتیکی ، مثل نشانگان داون یا فیبروز کیستیک
بیماری های غدد درون ریز، مثل بیماری های غده تیرویید، غده هیپوفیز، غدد فوق کلیوی ، غده لوزالمعده ، و غدد جنسی
والدینی که در یک محیط عاطفی نامناسب بزرگ شده اند یا آموزش مناسبی ندیده اند.
محیط زندگی شلوغ یا غیربهداشتی
نوزاد زودرس یا بیمار
شیرخواری که ناهنجاری جسمی دارد.
پیشگیری
کودک خود را به طور منظم برای معاینات سلامتی نزد پزشک یا مراکز بهداشت ببرید.
محیط زندگی باثبات را فراهم آورید و سعی کنید والدین خوبی برای فرزندتان باشید.
عواقب موردانتظار
اگر اختلال رشد بچه به علت بی تجربگی والدین یا مشکلات روانی باشد، انتظار می رود با آموزش و دادن مشاوره به والدین بهبودی حاصل شود.
اگر اختلال رشد بچه به علت یک بیماری یا اختلال زمینه ای باشد (مثلا سوءتغذیه )، بهبودی بستگی به این دارد که بیماری یا اختلال زمینه ای قابل درمان باشد یا خیر.
عوارض احتمالی
ناتوانی و معلولیت دایمی ذهنی ، عاطفی ، یا جسمی .
کودک کوچک باقی می ماند و از لحاظ نمو نیز دچار نقص خواهد بود.
درمان
اصول کلی
اقدامات تشخیصی : اندازه گیری مکرر قد، وزن ، و دور سر؛ آزمون های سنجش توانایی های ذهنی و روانی مثل آزمون دنور که معیاری از رشد و نمو به دست می دهد؛ آزمایش خون ، از جمله بررسی های هورمونی ؛ عکس برداری از مچ دست ها برای تعیین سن استخوانی کودک که معیار خوبی برای رشد بدن به شمار می رود.
– اگر والدین مشکلات عاطفی دارند و از برقراری رابطه عاطفی مناسب با کودک خود ناتوان هستند، می توان آنها را تحت روان درمانی یا مشاوره قرار داد.
– بستری کردن کودک (به طور کوتاه مدت ) در صورتی که نیاز به انجام اقدامات تشخیصی پیچیده وجود داشته باشد یا برای فهمیدن اینکه آیا کودک در منزل غذا می خورده است یا خیر.
– والدین باید کتاب ها یا جزوات مخصوص بچه داری و بزرگ کردن بچه را بخوانند یا به کلاس های مربوطه بروند.
– از یک پرستار خانه بخواهید که به خانه شما بیاید و راهنمایی های لازم را ارایه دهد.
– تا آنجا که می توانید به کودکتان محبت کنید و از وی حمایت به عمل آورید. هرازچندگاهی به بررسی احساسات و رفتارتان نسبت به کودکتان بپردازید. اگر فکر می کنید که احساسات و رفتارتان آنچنان که باید باشد نیست برای مشاوره روانی مراجعه کنید.
داروها
داروی خاصی به طور معمول تجویز نمی شود.
اگر یک بیماری زمینه ای وجود داشته باشد که باعث رشد نکردن بچه شده است ، امکان دارد داروهای لازم برای درمان آن بیماری زمینه ای تجویز شوند.
فعالیت
محدودیتی برای آن وجود ندارد.
رژیم غذایی
برای کودکتان یک رژیم غذایی کافی و متعادل فراهم آورید.
اگر علت رشد نکردن بچه سوءتغذیه باشد، امکان دارد نیاز به یک رژیم مخصوص وجود داشته باشد.
در این شرایط به پزشک خود مراجعه نمایید
اگر شما از اینکه کودکتان رشد و نموی طبیعی ندارد دچار نگرانی شده اید.