آلوئه ورا (aloe vera)

آلوئه ورا یا صبر زرد

نام علمی: Aloe vera

معرفی گیاه

• صبر زرد از نظر طب قدیم ایران گرم و خشک است و شیرابه آن به مصرف طبی می رسد.
• Aloe vera یک گیاه بادوام با گلهای زرد است.
• برگهای سخت آبدار و نیزه ای این گیاه به طول ۲۰ اینچ رشد می کند.
• طول کل گیاه تا ۴ پا می رسد.
• تنها برگهای این گیاه ارزش دارویی دارند، اما بخشهای مختلف برگها نیز برای اهداف گوناگونی مورد استفاده قرار می گیرند.
• ژله شفاف و سفتی از قسمتهای داخلی برگ تشرح می شود.
• بین این ژله و پوست بیرونی برگ سلولهای خاصی حاوی مایع زردرنگ تلخ قرار دارد.
• وقتی که این مایع خشک می شود، سبب تولید شیره Aloe می شود.

تاریخچه :

آلوئه ورا سابقه ای بسیار طولانی و درخشان دارد. اولین گزارش مکتوب که در آن به آلوئه ورا اشاره شده است متعلق به چهار هزار سال پیش از میلاد مسیح است و در غارنوشته ها و کنده کاری های روی ظروف در معابد باستانی مصر کشف شده است. در افسانه های به جای مانده از مصر باستان آمده است که آلوئه گیاهی چنان گرامی بوده که افراد برای حضور در مراسم پس از مرگ یک فرعون باید تحفه ای از برگ های آلوئه ورا تقدیم می کردند. داستان هایی نیز درباره استفاده کلئوپاترا از آلوئه ورا، عسل و شیر برای حفظ زیبایی افسانه ای شان گفته می شود.

کلئوپاترا ملکه مصر پوست خود را هر روزه با آن ماساژ می داد که از شر آفتاب مصر در امان باشد وحتی مصریان آنرا برای مومیائی مردگان خود بکار می بردند. در کتاب مقدس نام این گیاه به کرات آمده است. اما مصریان باستان تنها ملتى نبودند که آلوئه ورا را مى شناختند براساس منابع قدیمى ارسطو یکى از طرفداران بسیار معتقد خواص آلوئه ورا بوده است. او رایزن الکساندر کبیر نیز بوده است. قدر و ارزشی که او برای آلوئه ورا قائل بود چنان بوده است که در سال ۳۳۳ قبل از میلاد الکساندر را متقاعد کرد جزیره سوکوترا در اقیانوس هند را تصرف کند. این جزیره به دلیل رویش آلوئه در آن شهرت داشت و در آن زمان برای درمان زخم های سربازان در سپاه الکساندر از آلوئه ورا استفاده می شد.

گونه شناسی:

• گیاه «آلوئه ورا»گیاهی است که به طور عمده در مناطق خشک رشد می کند.
• آلوئه ورا با اینکه به خانواده زنبق تعلق دارد اما در ظاهر شباهت بسیار زیادی به کاکتوس دارد.
• در بین بیش از ۲۴۰ گونه آلوئه ورا چهار نمونه آلوئه ورا تشخیص داده شده که دارای ارزش غذایی هستند.

نام آلوئه ورا در لغت به معنای «ماده تلخ درخشان» که از کلمه عربی «آلوئه» گرفته شده است. آلوئه از خانواده سوسن است این گیاه با ظاهری شبیه به کاکتوس، گیاهی دائمی، گوشتی و آبدار است که حداکثر حدود دو متر ارتفاع دارد با برگ های پهن تیغ دار. اگر تیغ هایی را که در لبه برگ ها قرار دارند جدا کنیم از جای خالی آنها ژلی ترشح می شود که تمام خواص گیاه در آن نهفته است. از آلوئه که امروز در تمام دنیا کاشته می شود برای درمان گستره وسیعی از بیماری ها از انواع میگرن گرفته تا سوءهاضمه، درمان جوش و سوختگی استفاده می شود.

آلوئه ورا در طب سنتی ۵ هزار ساله هندی، آیورودا نیز به همین ترتیب ارزشمند شمرده می شود. تمدن های یونانی، رومی، آفریقایی، مایایی، سرخپوستان آمریکایی و چینی نیز آلوئه ورا را گرامی می داشتند و مسلمانان هنوز هم در بسیاری از نقاط جهان در بازگشت در سفر حج برگ های آلوئه ورا را بالای در خانه هایشان آویزان می کنند.

خواص درمانی گیاه صبر زرد :

• ژل آلوئه ورا غنی از ویتامین هایی مانند ویتامین B12، B1، B2، B6 و ویتامین A، E، C، نیاسین و اسید فولیک است.
• خواص انطباق پذیری آلوئه ورا برای هضم بهتر مناسب است.
• سندرم روده تحریک پذیر (IBS) را درمان می کند و یبوست را برطرف می سازد.
• توانایی درمان بسیاری از اختلالات گوارشی و زخم را دارد.
• به طور موثر سیستم گوارش و سیستم گردش خون را تمیز می کند.
• باعث گردش خون بهتر و همچنین سلامت می شود.
• در جلوگیری از عفونت هاو تقویت سیستم ایمنی بدن خود تضمین می کنند.
• قابلیت توانایی خنثی سازی باکتری های مضر و خواص جوان کننده در بدن دارد.
• از رشد سرطان و تومورها جلوگیری می کند.
• تسکین دهنده خوبی برای پرتودرمانی می باشد.
• آلوئه ورا برای درمان بیماری های پوست گزینه بسیار خوبی است.
• در درمان زخم ها، بثورات، آکنه و پسوریازیس کمک می کند.
• باعث پالایش و تصفیه خون می شود و فشار خون را تنظیم و متعادل می نماید.
• شامپو آلوئه ورا باعث بهبود گردش خون و جلوگیری از استرس و فشار روحی می شود.
• برای تحریک رشد مو مفید است.
• نتایج مثبتی در درمان درد آرتریت دارند.
• درد کمر و عضلات را کاهش می دهد.
• التهاب در سراسر بدن را کاهش می دهد.
• زخم ها را درمان می کند.
• محرک عالی رحم است و خوردن آلوئه ورا یا نوشیدن آب آن بسیار در طول قاعدگی دردناک، مفید است.
• آب آلوئه ورا برای معده مریض عالی است و موجب احساس آرامش در سراسر بدن می شود.
• در درمان دیابت نیز مفید است.
• ریفلکس اسیدی را آرام می کند.
• به طور موثر باعث کاهش کلسترول و کل محتوای تری گلیسیرید می شود.
• باعث بهبود عملکرد قلبی و عروقی می شود.
• به درمان بیماری های دندان و لثه کمک می کند.

از دیگر خواص آن میتوان به موارد زیر اشاره کرد:

• می تواند سنگ کلیه را دفع نماید یا اندازه سنگ را کوچکتر نماید.
• دارای خواص درمانی ضد ویروس ایدز می باشد.
• بخور گیاه آلوئه ورا تسکین دهنده درد سینوزیت می باشد و همچنین استنشاق بخار آبی که برگ آلوئه ورا در آن ریخته شده باشد برای شخص مبتلا به آسم مفید خواهد بود.
• مصرف ژل آلوئه ورا از برگشت اسید معده به مری جلوگیری می کند.
• از سوزش سردل، سرفه های خشک، خونریزی و زخم مری جلوگیری می کند.
• در افراد مبتلا به بواسیر بسیار مفید می باشد.
• پسوزیاریس را درمان می کند.
• چکانیدن سه قطره از شیرابه گیاه آلوئه ورا موجب تسکین فوری درد گوش می شود.
• برای تسکین درد چشم شیرابه آلوئه ورا را با کمی آب مخلوط کرده و در چشم بریزید. اینکار ضمن تسکین درد چشم می تواند نیروی چشم را تقویت کند.
• در تسکین اثرات ضد التهابی، ضد کوفتگی، ضد کشیدگی ماهیچه ها، رباط ها، تاندون ها، واریس و آرتریت، نیز کاملاً اثر بخش است.
• مصرف آلوئه ورا گرفتگی کبدی را برطرف و عملکرد آن را بهبود می بخشد و محرک ترشح صفرا است.
• مصرف آلوئه ورا در پیشگیری و درمان پوکی استخوان می توان مفید باشد.
• خوردن ژل آلوئه ورا قوای جنسی را تقویت می کند و اسپرم سازی را افزایش می دهد.
• در درمان بیماری سوزاک مؤثر است.
• ژل آن برای درمان سوختگی و جراحات بسیار مناسب است.
• موجب دفع سموم بدن می شود.
• قدرت ایمنی بدن را بالا می برد.
• گیاه آلوئه ورا در درمان بیماری پارکینسون یا (باد لقوه) مؤثر است و علاوه بر آن سبب تحریک و افزایش ماهیچه ها می شود.
• به ترک اعتیاد کمک می کند.

سلامتی پوست با آلوئه ورا

• به سالم ماندن و جوانسازی پوست کمک بسیاری می کند.
• برای پاک سازی پوست های چرب بسیار موثر است.
• به رطوبت رسانی پوست های خشک کمک می کند.

۵ دلیل عمده برای مصرف ژل آلوئه ورا:

1.  قالب های ساختاری بدن: آمینواسیدها، اجزا و قالب های ساختار بدن ما هستند. هشت آمینو اسید ضروری وجود دارد که در بدن ما ساخته نمی شود. نوشیدن مداوم و منظم آلوئه ورا به شما اجازه می دهد به واسطه تأمین طبیعی آمینو اسید های ضروری بدن، سلامتی خود را حفظ کنید. آلوئه ورا تنها گیاهی است که آمینو اسید های مشابه و ضروری بدن را می سازد.
2. ضدالتهاب و عصبانیت: ژل آلوئه ورا دارای ۱۲ ماده اصلی است و بررسی ها نشان داده که بدون هیچ عارضه ای از عصبانیت و التهاب جلوگیری می کند و همچنین آلوئه ورا سبب تحرک ماهیچه ها و صحت کارکرد مفاصل می شود.
3. ویتامین هاى تشکیل دهنده آن عبارتند از: ویتامین C ، B۱۲ ، B۶ ،B۲ ، B۱ ، A و E. «آلوئه ورا» با خاصیت اعجاب انگیز خود مى تواند تمام اسید آمینه هاى ضرورى بدن را در اختیار شخص مصرف کننده قرار دهد، بنابراین نیاز داریم که در رژیم غذایی خود همواره این ویتامین ها را به طور مکمل بگنجانیم.
4. میزان مواد معدنی: بعضی از مواد معدنی در آلوئه ورا یافت شده است که شامل کلسیم، سدیم، آهن، پتاسیم، کلر، منگنز، مس و روی است.نوشیدن ژل آلوئه ورا یک راه طبیعی و سالم برای تأمین نیازمندی های بدن است.
5. بهداشت و سلامت دندان: آلوئه ورا با وجود موادی که در خود دارد بی نهایت برای سلامت دهان و لثه مفید است. دندانپزشکان بر اثرات آلوئه ورا بر دهان و لثه و استفاده از آن بسیار توصیه می کنند.

اشکال موجود

• در حال حاضر محصولات مختلفی از این گیاه در صنایع مختلف غذایی، آرایشی و بهداشتی دارویی در دنیا تولید و عرضه می‌شود.
• در حال حاضر این گیاه دارویی در صنایع مختلف غذایی شامل انواع نوشابه‌ها، کمپوت، دوغ و غیره و همچنین در صنایع آرایشی و بهداشتی شامل انواع کرم‌ها، لوسیون‌ها، شامپوها، صابون‌ها، شوینده‌ها و در صنایع دارویی در کپسول ها، قرص‌های جوشان و غیره مورد استفاده قرار می‌گیرد.
• اندام مورد استفاده این گیاه دارویی برگهای آن است.
• ژل آلوئه برای درمان اگزما و ترمیم جای عمل سزارین، هموروئید و انواع دیابت کاربرد دارد.
• ژل Aloeبه شکل تازه که از گیاه Aloeگرفته شده باشد بهترین ماده است، اما این ماده به صورت تجاری در شکل ژله ثابت شده نیز موجود است. پودر شیره Aloe نیز به شکل کپسولهای ۵۰۰ میلی گرمی به عنوان داروی مسهل موجود است. عصاره Aloe در واقع شکل مایع ژل است.

اگرچه آلوئه ورا هزاران سال است که نقش مهمی را در پزشکی سنتی ایفا می کند اما از کشف خواص بی بدیل آن توسط طب مدرن امروزی زمان زیادی نمی گذرد. اغلب مردم به عنوان یکی از مواد سازنده محصولات آرایشی مثل ضدآفتاب ها، مرطوب کننده ها و کرم های سوختگی با آلوئه ورا آشنا هستند.اما امروزه حضور رو به فزونی آلوئه در محصولات متعدد و متنوعی را شاهد هستیم. تولیدکنندگان شامپو مدعی هستند که اسیدیته گیاه آن را برای ساخت انواع شامپو و نرم کننده ایده آل کرده است. در حالی که متخصصین تغذیه نیز مصارف خوراکی آلوئه ورا را به اندازه مصارف خارجی آن مفید و متعدد می دانند و آن را به اشکال مختلف از جمله عصاره، ژل، کپسول و پودر عرضه می کنند.

نحوه مصرف

• بسیاری از افراد این گیاه را برای درمان سوختگیها و بریدگیهای جزئی در آشپزخانه خود نگه می دارند.
• این گیاه برای درمان کهیر و پیچک سمی نیز می تواند مؤثر واقع شود.
• به منظور استفاده از ژل Aloe، برگ آنرا به صورت طولی برش دهید و ژل داخل آنرا خارج سازید. سپس آنرا به صورت آزاد روی قسمت آسیب دیده بمالید.
• شیره Aloe از قدیم به عنوان مسهل مورد استفاده بوده است، اما در ایالات متحده مصرف چندانی ندارد. چون این ماده سبب بروز گرفتگیهای دردناک عضلات می گردد، لذا ابتدا مصرف سایر مسهل های گیاهی نظیر “کاسکارا و فلوس” توصیه می شود.
• برای درمان سنگهای کلیه و به عنوان مسهل شیره خشک آن را مصرف کنید.
• برای درمان HIV، روزانه به میزان ۸۰۰ الی ۱۶۰۰ میلی گرم مانوز استیله مصرف کنید. این میزان از ماده مزبور، برابر با نیم تا یک لیتر آب آلوئه ورا است، هر چند میزان مانوز استیله می تواند در فرآورده های مختلف متفاوت باشد.

«صبرزرد» در جزیره قشم :

«صبر» نام فارسی آن است و صرفنظر از مصارف درمانی آن توسط افراد بومی، آن را روی قبرها می کارند و نشانه ای از محل خاکسپاری کسی است که فوت شده است. برگزیدن نام صبر برای این گیاه نیز احتمالاً ایجاد آرامش و صبر برای بازماندگان است. در جزیره قشم تراکم بسیار زیاد گیاه را در قبرستان قدیم شهر «سوزا»به صورت چند هکتار فشرده که عملاً قبرها را کاملاً در بر گرفته است، می توان مشاهده کرد.

آلوئه و را گیاهی است که برای ماندن و رشد به حداقل آب نیاز دارد و در خاک های شور و ساحلی به آسانی رشد و پرورش می یابد و نسبت به آفات و بیماری ها مقاوم است. بر اساس تجارب پژوهشی، مرکز پژوهشی های بیوتکنولوژی خلیج فارس منطقه آزاد قشم، کارخانه تولید صنعتی آن را با ظرفیت سالانه ۲۰۰ تن ژل و پودر آلوئه طراحی و تدوین و دانش فنی آن را به یک شرکت خصوصی واگذار کرده است.

پشتوانه این واحد صنعتی، کشت و پرورش آلوئه به مساحت ۵۰ هکتار است که ۵ هکتارتوسط «منطقه آزاد قشم کاشته شده و ۱۵ هکتار آن توسط شرکت خریدار دانش فنی در دست آماده سازی برای کاشت است و لازم است ، ۳۰ هکتار دیگر نیز توسط مردم جزیره کاشته می شود. تکثیر آلوئه ورا به صورت تولید پاجوش و کاشت بذر است. در بسیاری از موارد هر بوته تا ده پاجوش تولید می کند.

نوع ایرانی آن:

این گیاه پایدار و چند ساله است و هر سه ماه یک بار می توان از هر بوته ۳ تا ۴ برگ کناری برداشت و برای استخراج محصول در کارخانه مورد استفاده قرار دارد.توسعه کاشت «آلوئه ورا»توسط مردم جزیره قشم صرفنظر از تأمین ماده اولیه کارخانه در دست احداث، زمینه ای مناسب برای ایجاد اشتغال بومی، ایجاد فضا سبز (در زمین های ساحلی و غیر قابل استفاده کشاورزی و بی نیازی آن به آب شیرین و آبیاری دایم) است. خواص متعدد دارویی شناخته شده در «آلوئه ورا» باعث شده است که آن را گیاه قرن بیستم بنامند.

بسیاری از محققان بر این اعتقاد هستند که خواص آلوئه و نقش دارویی آن در تحولات صنایع دارویی مشابه با شناخت آسپرین در قرن نوزدهم و مصرف آن توسط میلیون ها انسان برای کاهش تب، درد و تورم در سراسر جهان است. هزاران بیمار قلبی از آسپرین به عنوان ماده ممانعت کننده از بروز لخته خون استفاده می کنند.

مطالعات نشان داده است، آلوئه دارای حدود ۲۰۰ ماده مؤثر است.مواد آرایشی، بهداشتی، غذایی و نوشابه ها بزرگترین بازار بین المللی مصرف آلوئه به شمار می روند.کشورهای کره و ژاپن قدیمی ترین مصرف کننده گان آلوئه در طب سنتی خود هستند. در کره، ژل آلوئه در نوشابه ها با غلظت ۹۹ درصد مصرف می شود. این وضعیت در سنگاپور و مالزی نیز گسترش یافته است. استرالیا بالاترین مصرف آلوئه را دارد و با حضور ژاپنی ها در استرالیا بازار مصرف نوشابه های آلوئه نیز توسعه یافته است. مواد آرایشی طبیعی ۴درصد از ۱۶ میلیارد دلار بازار مواد آرایشی، بهداشتی را در اختیار دارد. تولید آنها سالانه ۱۲ تا ۱۵ درصد افزایش می یابد که سه برابر رشد توسعه سایر صنایع است.

نوشابه های حاوی ژل آلوئه در فروشگاههای عرصه کننده Helt food ارائه می شود که با طعم و رنگ های متفاوت وجود دارد.

مرور کلی خواص داروئی :

• صبر زرد از نظر طب قدیم ایران گرم و خشک است و شیرابه آن به مصرف طبی می رسد.
• تقویت کننده بدن است.
• یبوست را برطرف می کند و روده ها را تمیز می کند.
• برای معالجه آسم مفید است.
• سوء هاضمه را برطرف می کند.
• در معالجه صرع مفید است.
• اثر ضد کمر درد.
• خون را تصفیه می کند.
• برای برطرف کردن خارش ناشی از گزیدگی حشرات شیرابه آنرا روی پوست بمالید.
• اگزما را درمان می کند.
• برای معالجه اسهال خونی مفید است.
• برای رفع ریزش مو ، شیرابه آنرا به سر مالیده و موها را با آن ماساژ دهید.
• گرفتگی کبدی را برطرف می کند.
• برای التیام زخم ها شیرابه آنرا روی زخم بمالید.
• صبر زرد بهترین کرم مرطوب کننده است برگها را بشکنید و ژله آنرا به پوست بمالید.
• مبتلایان به بیماری قند می توانند با مصرف این گیاه قند خون خود را کنترل کنند.
• برای شستن چشم و زخم ها شیرابه صبر زرد را با آب مخلوط کرده و استفاده کنید.

اسامى گوناگون صبر زرد

• در مـازنـدران بـه گـیـاه صـبـر انجیر بغدادى مى گویند.
• درگویش اصفهانى به صبر، چدروا مى گویند.
• صباده ، صبره ، آلوئه ، آلوئس و ازوا از اسامى دیگر صبر زرد است.
• صـبـر زرد در زبان عربى : الوه ، الصبر و صباره.
• در زبان لاتین : Aloe vera.
• در زبـان انـگـلیـسـى بـه aloe.
• در زبـان آلمـانـى بـه aloe.
• در زبـان فرانسه به officinale aloes شهرت دارد.

گونه هاى مختلف گیاه صبر زرد

• گیاه صبر زرد ۵ گونه اصلى دارد که عبارتند از:

1. صبر زرد، صبر، صبرهندى، داربو – عود Aloe vera.
2. شاخ بزى Aloe verrucosa.
3. خرخ Aloe vaccillans.
4. صبر فارسى، صبر سیاه Aloe caballin.
5. صبر سقوطرى Aloe socotrin.

• بسیاری از افراد این گیاه را برای درمان سوختگیها و بریدگیهای جزئی در آشپزخانه خود نگه می دارند.
• این گیاه برای درمان کهیر و پیچک سمی نیز می تواند مؤثر واقع شود.
• به منظور استفاده از ژل Aloe، برگ آنرا به صورت طولی برش دهید و ژل داخل آنرا خارج سازید.
• سپس آنرا به صورت آزاد روی قسمت آسیب دیده بمالید.

مضرات احتمالی آلوئه ورا

• ژل آلوئه ورا در درمان زخمهای عمیق موثر نیست و شیره آن می تواند سبب گرفتگی یا اسهال روده ای شدید گردد.
• ژل آلوئه ورا برای استعمال خارجی، ماده بی خطری است اما در موارد نادری ممکن است سبب واکنشهای آلرژیک گردد.
• زنان شیرده یا باردار نباید از این ماده استفاده کنند زیرا ممکن است سبب انقباضهای رحمی گردیده و سقط جنین را تحریک کند.
• مصرف طولانی مدت این ماده سبب وابستگی به آن می شود یا تعادل الکترولیتی را مختل می سازد.
• کودکان زیر ۱۲ سال نبایستی از این گیاه مصرف کنند.
• تداخلهای احتمالی: مصرف طولانی و مزمن شیره آلوئه می تواند سبب کمبود پتاسیم گردد.
• این ماده ممکن است سبب تشدید اولسرها، بواسیر، التهاب دیورتیکول، کولیت یا سندرم روده تحریک پذیر (IBS) گردد.